فعالیت ۱ تشخیص تابع یک به یک از روی نمودار حسابان یازدهم
توابع داده شده در (الف) و (پ) یک به یک هستند ولی توابع داده شده در (ب) و (ت) یک به یک نیستند. چرا؟ توضیح دهید.
پاسخ تشریحی و گام به گام فعالیت ۱ صفحه ۵۶ حسابان یازدهم
سلام! این فعالیت مفهوم اساسی **تابع یک به یک (یک-یک)** یا **تابع انژکتیو** را بررسی میکند. یک تابع یک به یک است اگر و تنها اگر **هیچ دو ورودی متفاوتی، خروجی یکسانی نداشته باشند**. در نمودار، از **آزمون خط افقی** استفاده میکنیم. ↔️
### آزمون خط افقی
* **قانون**: اگر یک خط افقی در هر جای نمودار، نمودار را حداکثر در **یک نقطه** قطع کند، تابع **یک به یک** است.
---
### الف) نمودار خطی ($y = x + ۲$)
* **بررسی**: هر خط افقی، نمودار را **دقیقاً در یک نقطه** قطع میکند.
* **نتیجه**: $\mathbf{یک \quad به \quad یک \quad است}$.
* **دلیل**: برای هر خروجی ($y$) یکتا، فقط یک ورودی ($x$) وجود دارد. (تابع قویاً صعودی است).
### ب) نمودار قدر مطلقی ($y = |x| - ۱$)
* **بررسی**: اگر خط افقی $y=۱$ را رسم کنیم، نمودار را در دو نقطه (مثلاً $x=۲$ و $x=-۲$) قطع میکند.
* **نتیجه**: $\mathbf{یک \quad به \quad یک \quad نیست}$.
* **دلیل**: به ازای $y=۱$، دو ورودی متفاوت ($x=-۲$ و $x=۲$)، خروجی یکسان میدهند. ($\mathbf{f(-۲) = f(۲) = ۱}$)
### پ) تابع گسسته (نقاط مجزا)
* **بررسی**: نقاط عبارتند از: $(-۱, ۲), (۱, ۲), (۰, ۱), (۲, -۱), (-۲, -۱)$.
* **نقض آزمون**: اگر خط افقی $y=۲$ را رسم کنیم، از دو نقطه $(-۱, ۲)$ و $(۱, ۲)$ میگذرد. اگر خط افقی $y=-۱$ را رسم کنیم، از دو نقطه $(۲, -۱)$ و $(-۲, -۱)$ میگذرد.
* **نتیجه**: $\mathbf{یک \quad به \quad یک \quad نیست}$.
* **دلیل**: به ازای $y=۲$ دو ورودی $x=-۱$ و $x=۱$ وجود دارد. ($\mathbf{f(-۱) = f(۱) = ۲}$)
### ت) تابع گسسته (نقاط مجزا)
* **بررسی**: نقاط عبارتند از: $(-۲, ۱), (-۱, ۱), (۱, -۱), (۲, -۱)$.
* **نقض آزمون**: اگر خط افقی $y=۱$ را رسم کنیم، از دو نقطه $(-۲, ۱)$ و $(-۱, ۱)$ میگذرد. اگر خط افقی $y=-۱$ را رسم کنیم، از دو نقطه $(۱, -۱)$ و $(۲, -۱)$ میگذرد.
* **نتیجه**: $\mathbf{یک \quad به \quad یک \quad نیست}$.
* **دلیل**: به ازای $y=۱$ دو ورودی $x=-۲$ و $x=-۱$ وجود دارد. ($\mathbf{f(-۲) = f(-۱) = ۱}$)